Farmaceutyczna Opieka w Nadciśnieniu Tętniczym i Cukrzycy

Program Farmaceutyczna Opieka w Nadciśnieniu Tętniczym i Cukrzycy jest projektem naukowo-szkoleniowym prowadzonym przez Zakład Farmacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum. Celem projektu było wdrożenie opieki farmaceutycznej do praktyki aptecznej. Projekt jest kontynuowany pod nazwą ‘Program FONTiC‘. Program został zaakceptowany przez Komisję Bioetyczną Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zasady udziału farmaceuty w programie

Program skierowany był do farmaceutów z aptek ogólnodostępnych na terenie Polski. Warunkiem przystąpienia do programu była odpowiednia organizacja pracy w aptece, uwzględniająca dodatkowe obowiązki farmaceuty, właściwe przygotowanie i wyposażenie miejsca do spotkań z pacjentem, posiadanie komputera z dostępem do internetu, odpowiednich sprzętów, podręczników i książek.

Po zgłoszeniu chęci udziału w programie, przed przystąpieniem do prowadzenia opieki, farmaceuta był zobligowany do odbycia szkolenia z podstaw opieki farmaceutycznej prowadzonych przez portal e-duk@cja.

Zakład Farmacji Społecznej UJ CM zapewnił bezpłatnie:

  • szkolenie z podstaw opieki farmaceutycznej przez portal e-dukacja,
  • plakaty do rozwieszenia w aptece i ulotki informacyjne dla pacjentów o programie,
  • szczegółowe informacje na temat przygotowania się do wizyt z pacjentem, przebiegu tych wizyt i późniejszej analizy uzyskanych informacji,
  • bezpłatny dostęp do aplikacji internetowej do dokumentacji opieki stworzonej w Pracowni Farmakoepidemiologii i Farmakoekonomiki UJ CM oraz minimalizację formalności wynikających z Ustawy o ochronie danych osobowych – baza danych osobowych pacjentów zgłoszona jest do GIODO i administrowana przez Zakład Farmacji Społecznej UJ CM w Krakowie, który odpowiada za bezpieczeństwo przetwarzanych danych,
  • opiekę merytoryczną podczas prowadzenia opieki.

Prowadzenie opieki farmaceutycznej nad 5 pacjentami przez co najmniej 6 miesięcy premiowane było 15 punktami twardymi.

Projekt składał się z czterech etapów obejmujących:

  1. Szkolenie farmaceutów.
    Wszyscy farmaceuci, którzy chcą prowadzić opiekę farmaceutyczną w ramach programu FONTiC, musieli odbyć cykl szkoleń, którego celem jest zapoznanie z podstawowymi zagadnienia z zakresu opieki farmaceutycznej.
  2. Przeprowadzenie akcji promocyjnej i informacyjnej wśród pacjentów i nabór pacjentów.
    Kryteria włączenia pacjenta: ustalone nadciśnienie tętnicze lub cukrzyca typu 2 rozpoznana w ostatnich 12 miesiącach przed włączeniem do programu, farmakoterapia rozpoczęta przynajmniej 3 miesiące przed zgłoszeniem się do projektu, wiek > 18r.ż., możliwość samodzielnego funkcjonowania i komunikowania się z otoczeniem oraz pełna zdolność do czynności prawnych, deklaracja kontaktu osobistego z wybraną apteką prowadzącą opiekę. Do programu nie można było włączyć pacjentów: z trwałą ślepotą lub bardzo słabo widzących (dotyczy to osób, które nie mogą samodzielnie czytać), głuchoniemych, uzależnionych od leków, narkotyków, alkoholu, po przebytym zawale serca lub udarze mózgu (w czasie 6 miesięcy poprzedzających badanie), ze zdiagnozowaną depresją lub schizofrenią, poddawanych dializie, pozbawionych możliwości samodzielnego decydowania o sobie i swoim zdrowiu (w tym również osób, które nie mogą samodzielnie funkcjonować i poruszać się poza własnym domem), po transplantacji organów lub tkanek.
    Osobom z grupy docelowej farmaceuta przekazywał materiały informacyjne dotyczące zasad udziału w programie. Nabór pacjentów prowadzony był ciągle, przez cały czas trwania projektu.
    O liczbie włączonych do programu pacjentów decyduje farmaceuta biorąc pod uwagę stan zdrowia już włączonych osób oraz własne możliwości przygotowania się do spotkań z pacjentem. Przewiduje się, że jeden farmaceuta włączy do programu (w jego etapie początkowym) około 10 pacjentów.
  3. Prowadzenie opieki farmaceutycznej.
    Spotkania powinny odbywać się w aptece co najmniej raz w miesiącu. W czasie tych spotkań prowadzona jest edukacja pacjenta, zbierane dane dotyczące farmakoterapii i stanu zdrowia pacjenta oraz przekazywane informacje na temat stosowanych przez pacjenta leków.
    W czasie pierwszej wizyty pacjenta w aptece zadaniem farmaceuty jest przeprowadzenie z pacjentem rozmowy informacyjnej mającej na celu z jednej strony określenie dotychczas stosowanego leczenia, z drugiej omówienie dokładnych zasad udziału pacjenta w projekcie, miedzy innymi konieczności informowania apteki o wszystkich wprowadzanych przez lekarzy nowych terapiach i zaleceniach oraz o modyfikacjach stosowanej farmakoterapii. W oparciu o uzyskane informacje, dla każdego pacjenta farmaceuta przygotowywał dokumentację opieki farmaceutycznej, w której zbierano informacje dotyczące prowadzonego leczenia, zgłaszanych przez pacjenta oraz wykrytych przez farmaceutę problemów lekowych. Baza danych osobowych została zgłoszona do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Farmaceuta dla każdego z włączonych do programu pacjentów przygotowuje plan opieki farmaceutycznej, określający zadania pacjenta i farmaceuty w zakresie monitorowania leczenia. Częstotliwość kolejnych spotkań ustalana jest indywidualnie z każdym z pacjentów. W trakcie kolejnych spotkań zadaniem farmaceutów była edukacja pacjentów z nadciśnieniem i/lub cukrzycą typu 2, przygotowanie i przekazanie informacji o lekach stosowanych przez pacjenta, wykrywanie potencjalnych i rzeczywistych problemów lekowych i ich rozwiązanie, ustalenie sposobu i częstotliwości monitorowania leczenia, określenie priorytetów zdrowotnych, określenie zagadnień wymagających szczególnej uwagi. W każdym kwartale (po zakończeniu cyklu wizyt) pacjent wypełniał ankiety służące do oceny efektywności opieki farmaceutycznej i postępów edukacji. Farmaceuta był zobligowany do bieżącego uzupełniania dokumentacji pacjenta.
  4. Ocena programu.
    Koordynator programu (Zakład Farmacji Społecznej UJ CM w Krakowie) analizuje uzyskane dane w celu oceny skuteczności prowadzonych działań na podstawie wyników monitorowania leczenia, wykrytych potencjalnych i rzeczywistych problemów lekowych oraz danych z ankiet oceny wiedzy i jakości życia pacjentów.

Publikacje

 

WSTECZ